Thi nguyệt

Tháng tư là tháng thơ ở Mỹ.
Tôi thích xài tiếng Việt khi có thể.
Nếu mình có chữ tháng để dịch "month"
và chữ thơ để dịch "poetry"
thì tại sao không dịch "Month of Poetry"
là "Tháng Thơ"?
Có hai lý do, có lẽ ba lý do tất cả.
Tháng là chu kỳ rụng trứng của người đàn bà
Tiếng Việt gọi chu kỳ ấy là "có tháng"
(nhưng thi nguyệt thì cũng gợi liên tưởng đến kinh nguyệt -
văn hóa Việt - Hoa vốn có nhiều tương đồng)
Lý do thứ hai cũng thuộc về văn hóa
nhưng chỉ là văn hóa riêng tiếng Việt mình thôi
Tháng vần với thảng , tảng, xảng, chảng, hảng ,
hoặc máng, quáng, xáng, táng, háng,
Chữ có nghĩa thơ có vần - khổ lăm!
Điều thứ ba không biết có là lý do không
nhưng có thể là điều quan trọng nhứt.
Thơ không phải cứ viết xuống dòng,
như kiểu này, tôi đang viết.
Thơ không phải cứ y xì sự việc
kể lể, như tôi đang làm.
Giữa không phải thơ và thơ
là cái gì ai mà biết
Để tìm chữ dịch cho đúng
tôi tìm ra định nghĩa của thơ
William Buttler Yeats viết:
"người ta cải nhau với người khác, sinh ra thuật hùng biện
người ta cải nhau với chính mình, sinh ra thơ ca."